Για νέους, μπερδεμένους, παλιμπαιδίζοντες, κατα φαντασίαν ώριμους και ξερόλες, όπως εγώ.
. . . . .
Ναι, αποσιωπητικά! Τι σόι γυναίκα θα ήμουν χωρίς αποσιωπητικά??

Σάββατο 2 Απριλίου 2011

Απο τον μικρό στον Μεγάλο, με αγάπη

      Ήθελα να κάνω ένα αφιέρωμα στον Πατέρα. Τον Μπετόβεν. Ο Μπετόβεν είναι για μένα σαν έναν εφηβικό έρωτα. Σαν τους Cure για ένα πάλαι ποτέ γκοθάκι. Τον γνωρίζεις σε τρυφερή ηλικία και ξαφνικά ΜΠΑΜ!, η εκτίμηση έρχεται απότομα, σε χτυπάει κατακούτελα και  τον ερωτεύεσαι.    
  Μετά αρχίζεις και γνωρίζεις κι άλλους, κι άλλους, κι άλλους, και τον ξεχνάς. Αλλά η γλύκα μένει πάντα εκεί όταν τον ακούς. 
 Νομίζω οτι μόλις περιέγραψα την πρώτη μου αγάπη. (την οποία διεκδικεί και ο Ραχμάνινοφ, αλλά σαν πιο κλασσικός και τραγική φιγούρα ο Μπετόβεν, διαλέγω αυτόν)


     Το λοιπόν, ο Μπετόβεν ήταν πολύ μπροστά. Aντί να παντρευτεί και να επιδοθεί στην προικοθηρία και στην καταμέτρηση ερωμένων, παρέμεινε ανύπαντρος, με το ελεύθερο να μπορεί να παθιαστεί με όποια ήθελε, όπως κι έκανε. Όχι οτι ήταν κανένας γλοιώδης ερωτύλος.
    Όπως και επαγγελματικά έκανε το ίδιο. Δεν δούλεψε σε Αυλή ευγενούς ή βασιλιά, δεν δούλεψε για την εκκλησία, παρά έμεινε ανεξάρτητος και ζούσε απο τυχόν παραστάσεις που ανέβασε κατα καιρούς και απο πωλήσεις σε ιδιώτες.


    Είναι αλήθεια οτι οι αριστοκρατικοί κύκλοι τον στηριξαν σε κάποια περίοδο, αλλά μαύρη καλοσύνη! Δεν τον πήγαιναν πολλοί, λόγω του χαρκτήρα του (ενοχλητικά ανεξάρτητος και υποστηρικτής της Γαλλικής Επανάστασης και της κοινωνικής ισότητας το 1800. Πήγαινε γυρεύοντας.). Το κερασάκι στην τούρτα του φτυσίματος ήταν σε ηλικία 37 χρονών, που τον απέρριψαν για μια θέση μόνιμου συνθέτη επειδή δεν τον είχαν ικανό για μια υπεύθυνη θέση!!!! Βασικά, δεν μπήκαν καν στον κόπο να του απαντήσουν!!!
    Κάπου εκεί αποφάσισε να δεχτεί μια θέση αρχιμαέστρου εκκλησίας και να μεταναστεύσει σε άλλη πόλη, αλλά πέσαν πάνω του οι πλούσιοι προστάτες του, που πίναν νερό στ'όνομά του, να μη φύγει. Του τάξανε αξιόλογο εισόδημα, για να συνεχίσει να συνθετει στην πόλη τους, αλλά μαντέψτε...Ο ένας μετακόμισε, ο άλλος τα καθυστερούσε, ο τρίτος σταμάτησε να τα πληρώνει απο κάποια στιγμή και μετά. ΕΕΕΕ!!!! ΤΙ ΤΟΥ ΤΑΖΕΙΣ ΤΟΤΕ?
   Γενικά ο Μπετόβεν δεν έζησε άνετα. Όπως και πολλοί στην εποχή του.




     Οι λόγοι κατάθλιψης συνεχίζονται καθώς είχε για πατέρα έναν ταλαντούχο μουσικό που του άφησε πλειάδα άσχημων αναμνήσεων. Τον πίεζε απο παιδάκι να γίνει παιδί-θαύμα, σαν τον Μότσαρτ, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Η μητέρα του απ'την άλλη ήταν πολύ τρυφερή αλλά την έχασε στα 17 του. Κάπου εκεί ζήτησε την κηδεμονία των δυο μικρότερων αδερφών του γιατί ο πατέρας του είχε γίνει ανυπόφορος. Ωραίο οικογενειακό περιβάλλον.
 Η άχρηστη πληροφορία νο 1 (που όμως δικαιολογεί πολλά): έμεναν δίπλα απο το ποτάμι και μικρός είχε εμμονή με τον Ρήνο. Τον κοιτούσε με τις ώρες.




     Χώρια την κώφωση!  Η οποία ήταν αποτέλεσμα της σύφιλης, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε! Παθιάρης ο Μπετόβεν! Αλλά δεν υπήρχαν οι προφυλάξεις τότε και την πάτησε. Απο τα 30 του είχε αρχίσει ήδη, στα 50 είχε χαθεί εντελώς η ακοή.
    Προσπαθούσε μάταια να το κρύψει για κάμποσα χρόνια. Έπαιζε με το καπάκι του πιάνου κλειστό (ήταν ψηλά το καπάκι, κι έκλεινε σε δυο δόσεις), για να ακουμπά το αυτί του επάνω και να νιώθει τον ήχο απο τους κραδασμούς.

      Η κώφωσή του πιο πολύ επηρέασε την κοινωνική παρά τη μουσική του πλευρά. Αν κατέληξε μονόχνωτος και δύστροπος ήταν επειδή δεν έβρισκε απο τους ανρθώπους την κατανόηση που αποζητούσε. Και φυσικά, η αιώνια παρεξήγηση οτι του μιλούσαν και δεν γυρνούσε να απαντήσει. Κι έτσι τον βάφτισαν και μισάνθρωπο, ακοινώνητο.
Τρελό μωρό!


   


   Η μόνη μου ένσταση για τον φίλτατο Λούντβιχ φαν Μπεητχόβεν είναι οτι θεωρούσε οτι η Ιταλική όπερα έχανε σε σοβαρότητα. Εδώ που τα λέμε, μπορώ κάλλιστα να καταλάβω γιατί το λέει!



     Άχρηστη πληροφορία νο2:   Στα 40 του ερωτεύτηκε -Ο ΧΡΥΣΟΣ ΜΟΥ!- μια 18χρονη μαθήτριά του που του κουνήθηκε, την Therese (Κι εγώ θα του κουνιόμουν στη θέση της, είναι πολύ γοητευτικός. Καλοστεκούμενος 40αρης με ξεπεταγμένη 18άρα είναι ένα σενάριο που θα θελα να ζήσω!). Μόνο που ο Μπετόβεν παρεξήγησε την έλξη, τον θαυμασμό και την αφοσίωσή της, νομίζοντας οτι ανταποκρινόταν κι αυτή στην αγάπη του (αυτά παθαίνεις όταν μπλέκεις με μικρά, τι ξέρουν αυτά απο αγάπη?).
   Ο έρμος ο Μπετόβεν έφτασε να θέλει να την παντρευτεί, αλλά κλασσικά, ο πεθερός προόριζε τη ζουμερή του κόρη σε κάποιον πλουσιότερο, καθώς είχε χρέη, ο ψευτοαριστοκράτης. Σε ένα πάρτι που έκανε ο πεθερούλης για τις επαγγελματικές του γνωριμίες, πήγε κι ο Μπετόβεν, με σκοπό να της κάνει πρόταση γάμου, έχοντας γράψει και μια μπαγκατέλλα (ω ναι! έτσι λέγονται, bagatelle) για πάρτη της. Αλλά ο καημένος, μέθυσε τόσο πολύ που δεν κατάφερε ούτε να της παίξει το κομμάτι του, ούτε προτάσεις να κάνει (με την κώφωση που δυνάμωνε και το φτύσιμο απ'τον πεθερό για το κοινωνικό status του, ενώ ήταν και 40, μια καταθλιψούλα δικαιολογείται). Έγραψε έτσι στην παρτιτούρα μια αφιερωσούλα. Η παρτιτούρα αυτή βρέθηκε στον θάνατο της Τερέζας και προοριζόταν να γράφει " Fur Therese ". Αλλά -χικ- φαινόταν κάτι σαν -χικ- " Fur Elise"....
Ετούτο ήταν το τσουλάκι!




     Όταν πέθανε ο αδελφός του, έκανε τεράστιες δικαστικές διαμάχες για να πάρει την κηδεμονία του αηψιού του, Καρλ, απο τη μάνα του. Για κάποιο λόγο τη μισούσε. 
    Έχει γίνει και ταινία με τον Gary Oldman, αλλά δεν ξέρω αν αυτά που ισχυρίζεται στέκουν. Οτι τη μισούσε επειδή ήταν κάποτε Η γυναίκα της ζωής του, οτι ο Καρλ ήταν γιός του, κι οτι μόνο στο τέλος της ζωής του έγραψε αυτές τις σπαραξικάρδιες επιστολές όπου ξέχναγε το παρελθόν και την αποκαλούσε Immortal Beloved


     Ξέρω οτι επιδόθηκε με πάθος στην ανατροφή του Καρλ, δεν συνέθεσε τίποτα για 5-6 χρόνια, προσπάθησε επι ματαίω να τον κάνει μουσικό, αλλά ο Καρλ ήταν τεμπέλης και  χαρτοπαίκτης. Αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει με καραμπίνα όταν τον έπνιξαν τα χρέη και η πίεση του γεροξούρη θείου του, αλλά αστόχησε (!!!!!!!!!). Και τότε ήταν που έδιωξε μια για πάντα τον Μπετόβεν απ'τη ζωή του, γεγονότα που γέρασαν τον Μαέστρο πριν την ώρα του. Κόντεψε να τρελαθεί απο την στεναχώρια και τις ατυχίες που είχε ζήσει ως τότε, περιφερόταν σαν τρελός, δεν έτρωγε και είχε αϋπνίες.


    Τότε ήταν που ο Moschles και η Φιλαρμονική του Λονδίνου του προσέφεραν πολλά χρήματα, σαν επιβράβευση για το έργο του, και ο Μπετόβεν χάρηκε τόσο πολύ!  Αγόρασε στον εαυτό του φαγητό και μια άνετη πολυθρόνα, σαν μικρό παιδί, και σε αντάλλαγμα προσφέρθηκε να τους γράψει μια Συμφωνία.  
 Μόνο που το σκέφτομαι, συγκινούμαι. 
 Δεν πρόλαβε, καθώς πέθανε λίγες μέρες μετά, αφήνοντας όλη την περιουσία του στον Καρλ.   
Σ'όποιον δεν έδωσε ο Θεός παιδιά, έδωκε ο Διάολος ανήψια.


   Υπάρχει επίσης μια φήμη για τη στιγμή του θανάτου του, οτι σήκωσε ψηλά τη γροθιά την ώρα που έσκαγε ένας κεραυνός και καθρεφτίστηκε στα μάτια του σε μια φοβερή έκφραση. Αλλά το βλέπω σαν έναν απο τους ωραίους μύθους γύρω απο τον αγαπημένο μου.


    Θα σας μιλήσω για την τελευταία σονάτα του. Την έγραψε γύρω στο 1821 (έτσι, για να το θυμάστε) με 1823, και είναι απο τα τελευταία έργα του. Τότε ήταν ήδη κουφός, θεόκουφος.
   Θυμάμαι ένα βράδυ που άκουγα αυτήν τη σονάτα για 1η φορά. Κι ακούω αυτό το σημείο και γουρλώνω τα μάτια και πετάγομαι πάνω. Σοκ.


    Eγώ νόμιζα οτι εφύηρε το rock n'roll αλλά αυτό γιατί δεν κατέχω απο μαύρη μουσική. Είναι γνωστό οτι το rock n'roll γεννήθηκε απο την jazz και έφτασε σε αυτή του τη μορφή απο ζωηρούς μαύρους, πριν το πάρει ο Ελβις και το κάνει γνωστό.
 Αλλά εδώ, στη μέση ενός ρομαντικού κομματιού με ψήγματα κλασσικισμού, ο Μπετόβεν εφεύρει την τζαζ!!! Εν έτει 1820...


    (Ακούστε απο το 5:30 για να σας έρθει ομαλά. Αν κι εγώ το συνιστώ ολόκληρο...)



    Η εκτέλεση του Ριχτερ είναι απο αυτές που λες κρίμα που δεν συναντήθηκαν, συνθέτης και σολίστας. Αθανασία.




   Όπως και στην τζαζ ή στο ragtime, ο Μπετόβεν αντανακλά στην σύνθεσή του την συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόταν εκείνη τη στιγμή. Κι εμείς, σαν υπνωτισμένοι, ακολουθούμε κι υποβαλλόμαστε. Αυτή είναι η δύναμη της μουσικής.

6 σχόλια:

  1. Καλά δεν θα κάτσω να σε διορθώσω σε όλα.Θα σε διορθόσω στα πιο βασικά.

    1ον)Οι τελευταίες σονάτες που συνέθεσε ήταν η Apassionata και η Waldstein και κατατάσσονται στη μεσαία περίοδο των συνθετικών του έργων(όταν δεν είχε τέλεια απώλεια ακοής)
    2ον)δεν συγκρίνουμε Μοτσαρτ με Μπετόβεν,ο Μπετόβεν ήταν μια ιδιοφυία ενώ ο Μότσαρτ η πληρωμένη πουτάνα της αυλής!(και σαφώς κατώτερη ιδιοφυία)
    3ον)Συμφωνώ με τον αγαπητό Μπετόβεν σχετικά με την ιταλική όπερα και καλώς δεν μπηκε στον κόπο να γράψει πράγμα.

    Θα σε διορθόσω και σε άλλα αλλά τώρα μαλώνω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Άμα θεωρείς αυτόνανε γοητευτικό τοτέ εμένα πρέπει να με θεωρείς καραγκομενοτεκνοπαίδαρο και λίγα λέω! Ε όχι ρε Μπετοβεν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Stewie, γράφεται "διορθΏνω".
    Αμερικλάνε, προφανώς δεν ήσουν ποτέ έφηβη.
    Stewie, θαυμάζω την αξιοσημείωτη για σένα ευγένειά σου, αλλά ντέι βρε γαϊδαράκο ντέι. Οι τελευταίες είναι ΑΥΤΕΣ, αλλιώς γιατί να λέγονται και "τελευταίες"?
    Εγώ διάβασα οτι συνετέθηκαν μεταξύ 1821-23, και αυτός πέθανε το '24. Και βασικά, διάβασα οτι ήταν απο τα ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ του έργα. Τέσπα.
    Το σχόλιο για τον Μότσαρτ και την Ιταλική Όπερα φανερώνει το πόσο αδαής είσαι. Πες "τα εκτιμώ αλλά δε μ'αρέσει"!! Οτιδήποτε άλλο ακούγεται τόσο κολλημένο όσο Νεοδημοκράτη χωριάτη που έβγαλε 5 δεκάρες παραπάνω επι ΝΔ. Με αγάπη, Βαγγέλας (ποιός Μπετόβεν τώρα...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. έλεος που τα σχόλια είχαν και κράξιμο!

    thnx Βάγγο για το κείμενο :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ..μου αρεσε πολυ το κειμενο σου..: )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. υπέροχος ο μπετόβεν και πράγματι πολύ όμορφος.
    προσωπικά λατρεύω τον τσαϊκόφσκυ.
    την ταινία την έχω δει. ναι ειναι τραβηγμένη από τα μαλλιά αλλά και πάλι πολύ δυνατή και με υπέροχη μουσική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

έριξαν δυο πενιές οι